Ondalıklı gösterimler - Ondalık sayılar

 ( Genelde ondalık sayılar olarak bilinir ama ondalık sayı diye birşey yoktur , ondalık gösterim vardır .  Ondalık sayı olarak bilinen tüm sayılar rasyonel sayılardır. )

Sayıların tam ve bir tamdan küçük kısımlarını arada virgül/nokta kullanarak yapılan gösterime denir . Bilgisayarda genelde nokta kullanılıyor.

Virgül ,  tam kısımla daha bir tam bile olamamış bir tamdan küçük kısımları ayırır . Bir tamdan küçük kısımlara ondalıklı , kesir , küsürat yada kırıntı / parçacık kısımlar olarak bakabilirsiniz. Bu sayı aslında 23 ten büyük , 24 ten küçük 23 ile 24 arasında bir sayıdır.

Ondalık gösterimler, tam olmayan sayıları daha kolay , pratik olarak göstermemizi sağlar , Örneğin kesir gösterimi de tam olmayan sayıları göstermemizi sağlar ancak , virgüllü gösterim günlük hayatta daha yaygın kullanılır.

 

Yani tek fark gösterme şeklidir , ikisi de aynı değeri ifade eder.

Ondalık gösterimlerin değeri / basamakları :

Şu an tüm dünya "onluk" sayı sistemini kullanmaktayız , ( eski zamanlarda  60 lık , 12 lik gibi sayı sistemleri de kullanılmış ) yani basamaklarımız 10 ve onun katları olacak şekilde düzenlenmiştir .

 

Basamaklar birler , onlar , yüzler , binler , vs diye gidiyor . Yani hep 10 un katları , buna tersten bakarsak hep 10 a bölünmüş hali,Örneğin , binleri 10 a böldük yüzler basamağı , yüzleri ona böldük onlar basamağı , onları ona böldük birler basamağı ,  tam sayılarda en küçük basamak birler basamağıdır . Yani birler en küçük tamdır .   Peki birleri de , 10 a bölsek ? , birleri 10 eş parçaya böldüğümüzde kırıntılara( ondalık kısımlara ) giriş yapmış oluyoruz.

 

Yukarıda verilen örnekte , 4 tane yüz var = 400 , 5 tane 10 var = 50 , 6 tane 1 var = 6 , 7 tane de onda bir = onda 7

Okunuşu , 456 tam  onda yedi . Günlük hayatta 456 nokta 7 şeklinde de okunduğu oluyor.

Başka bir örneğe bakalım ;

kesirleri okuduğumuz gibi ..onda bir , yüzde bir , binde bir ..

[latex]4*100+5*10+6.1+7*\dfrac {1}{10}+3*\dfrac {1}{100}+9*\dfrac {1}{1000}[/latex] 

Bu yapılan işleme çözümleme denir , ayrıştırma gibi ..

Okunuş Örnekleri ; 

Virgüle kadarki kısımlar tam sayı olduğundan , tam sayıları okuduğumuz gibi okuruz , virgülden sonraki kısımlar ise en küçük değere göre okunur .

3,5  >> Üç tam onda beş

3,05  >> Üç tam yüzde beş

3,46 >> Üç tam yüzde kırk altı

124,08 >> 124 tam yüzde sekiz

3,675 >> Üç tam binde altı yüz yetmiş beş

Basamakları isimlendirelim ;

En çok yapılan hata ilk basamağın birler basamağı olduğu yanılgısıdır. Oysa birler basamağında adı üzerinde sayı birlerden oluşmalıdır.

Örneğin , 864, 527 sayısının birler basamağı hangi rakamdır ?

birler basamağındaki rakam 7 değildir ! , unutmayın sayımız tam kısımlardan ve kesir -ondalıklı- kısımlardan oluşmaktadır , birler basamağı tam kısmın sağdan ilk basamağı yani  , 4 tür !

4 birler basamağı

6 onlar basamağı

8 ise yüzler basamağı

tam kısımların isimlendirmesi bildiğimiz doğal sayı basamaklarıdır , çünkü zaten doğal sayı , şimdi gelelim ondalık kısımların isimlendirilmesine ,

virgülden sonraki ilk basamak onda birler basamağı  5

virgülden sonraki ikinci basamak yüzde birler basamağı  2

virgülden sonraki üçüncü basamak binde birler basamağıdır. 7

Günlük hayatta ondalık gösterimler nerelerde kullanılır :

Ondalıklı gösterim günlük hayatımızda çok sık karşımıza çıkar , market benzin alışverilerimizde hemen hemen her türlü alışverişlerimizde ondalıklı gösterimden yararlanırız.

Örneğin aşağıda domates için bazı alışveriş sitelerindeki kg fiyatlarını görmektesiniz.

Örneğin 3.dometesin fiyatına bakalım ;

 4,99 TL

4 tam TL miz var , bir de kırıntı -parçacık kısımlardan 99 tane var , peki bu kırıntılar ne değer ifade ediyor ?

Bir Türk lirası 100 parçaya bölünmüştür ve adına kuruş diyoruz , yani 100 kuruş 1 Türk Lirası.

Virgülden sonraki kısımlar parçacık kısmını belirttiği için virgülden sonraki kısımlar kuruş olarak okunur .

4 ,99 >>>>   4 Türk Lirası 99 kuruş . Yani 5 Türk lirasına sadece bir kuruş kalmış.

Uzunluk ölçülerinde ondalık gösterim:

Boyumuzun ölçüsünü söylerken genelde ondalıklı olarak ifade ederiz.

1.74 ( benim boyum :) )  1 metre tam kısmı , 74 yüzde kısmı , 1 metreyi yüz parçaya bölersek , cm buluruz .

1.74 = 1 metre 74 cm dir .

Genelde şu hata yapılır , 1.74 cm olarak yazarlar , 1.74 cm daha 2cm bile olamamış yani , bir silgi kalınlığı bile değildir. Bu sık yapılan bir kavram yanılgısıdır.  Söylememiz gereken " 1 nokta 74 metre " yada hiç ondalık karıştırmadan  174 cm .